(Ne)upitna faktorska struktura i psihometrijske karakteristike Skale osnovnih psiholoških potreba na hrvatskome uzorku

Sažetak

Teorija osnovnih psiholoških potreba, jedna od šest miniteorija koje sačinjavaju teoriju samodeterminacije, navodi da postoje tri urođene i univerzalne osnovne psihološke potrebe: potreba za autonomijom, potreba za kompetencijom i potreba za povezanošću. Teorija samodeterminacije pretpostavlja da skale osnovnih psiholoških potreba nisu jednodimenzionalne, ali istovremeno neki autori formiraju tri skalna rezultata i jedan kompozitni rezultat kao indikator generalnoga zadovoljenja osnovnih psiholoških potreba. Cilj je ovoga istraživanja bio testirati hipotezu o postojanju generalnoga faktora zadovoljenja osnovnih psiholoških potreba. Na uzorku od 668 sudionika provjerene su temeljne psihometrijske karakteristike hrvatske verzije Skale osnovnih psiholoških potreba. Na temelju indikatora pouzdanosti (Cronbachova alfa, omega, najveća donja granica, objašnjena zajednička varijanca) jedino skalni rezultati povezanosti i kompozitnoga generalnoga skalnog rezultata dosežu zadovoljavajuću razinu. S druge strane, na temelju eksploratorne faktorske analize s hijerarhijskim modelima ne postoji latentni generalni faktor zadovoljenja osnovnih psiholoških potreba uz tri zasebna grupna faktora osnovnih psiholoških potreba. Možemo zaključiti da hipoteza o postojanju jednoga generalnog faktora zadovoljenja osnovnih psiholoških potreba nije potvrđena pa navodimo dvije potencijalne strategije daljnjega razvoja i prilagodbe skale.